İsrail’in demir kubbe hava savunma sistemi nasıl çalışır?

Geçtiğimiz hafta Hamas ve diğer Filistinli gruplar tarafından İsrail’e doğru 3.000’den fazla roket atıldı.
Ancak İsrail ordusuna göre, ateşlenen roketlerin yaklaşık %90’ı İsrail’in gelişmiş hava savunma sistemi demir kubbe (Iron dome) tarafından engellendi.
Demir kubbe, bir dizi kısa menzilli tehditleri engellemek için özel olarak tasarlanmıştır.
Lübnanlı örgüt Hizbullah Hareketi’nin İsrail’e büyük hasar veren, toplu tahliyelere yol açan ve binlerce ölüme neden olan füze saldırılarının sonucunda, sistemin temelleri 2006 yılında atılmıştır.
Büyük hasardan sonra İsrail yeni bir hava savunma sistemi üzerinde çalışmaya başlamıştır

İsrailli savunma sanayi firmaları Rafael Advanced Defense Systems ve Israel Aerospace Industries tarafından ABD’nin desteğiyle hayata geçirilen demir kubbe sistemi, 2011 yılında faaliyete geçti.
Dünyanın en gelişmiş savunma sistemlerinden biri olarak kabul edilen demir kubbe, gelen tehditleri hasara neden olmadan önce tespit etmek ve yok etmek için gelişmiş radar sistemi kullanır.
RAW FOOTAGE: This is the moment the Iron Dome intercepted a barrage of rockets over Tel Aviv and central Israel. pic.twitter.com/8jl8OTgWCl— Israel Defense Forces (@IDF) May 11, 2021
Demir kubbenin dezavantajları
Bilindiği üzere bu sistem mükemmel değil ve aynı zamanda demir kubbe de aşılamaz değildir.
Sistemin maliyeti oldukça yüksek ve her önleyici füze 20.000 ila 100.000 dolar arasında bir değere sahip. Öte yandan Hamas, İsrail’e karşı başlattığı her roket için yaklaşık 800 ila birkaç bin dolar harcıyor.
Bu nedenle, demir kubbe sistemi engelleme açısından bakıldığında çok etkili olabilir ancak tehdide kıyasla finansal olarak çok verimsizdir. Tabii ki, sizi roket veya topçu saldırısından oldukça etkili bir şekilde koruyabilecek görünmeyen bir şemsiye olduğunu bildiğinizde, bu sistemin ekonomik boyutunu çok fazla düşünmezsiniz.
Saldırıları durdurmada ne kadar başarılı?
İsrailli yetkililer ve savunma şirketleri, sistemin binlerce roket ve topçunun hedeflerine ulaşmasını engellediğini ve yüzde 90’ın üzerinde bir başarı oranına sahip olduğunu söylüyor.
Bununla birlikte, bazı savunma uzmanları, İsrail’in verdiği rakamların güvenilmez olduğunu ve Gazze’den roket ve topçu ateşleyen Hamas ve İslami Cihad da dahil olmak üzere grupların sisteme uyum sağladığını savunarak bu rakamları sorguluyor.
Gerçekte olan şey ise, çok yüksek teknolojiye sahip İsrail ve çok düşük teknoloji güçleri arasında, basit ev yapımı roketlere karşı son teknoloji İsrail sistemlerinin kullanılmasıdır. Ancak İsrail’in yüksek teknolojisi bile yeterli olmayabilir.

Demir kubbe, bir dizi radar, savaş yönetimi, silah kontrolü ve uzaktan füze fırlatma sistemini içerir.
Radar birden fazla gelen nesneyi algılar ve izler; savaş yönetim sistemi daha sonra her nesnenin bir tehdit olup olmadığını belirler ve bunun sonunda bir veya daha fazla önleyici füze atar. Her fırlatıcı rampa sistemi, yaklaşık 100 kilo ağırlığında ve 40 kilometreden fazla menzile sahip 20 adet Tamir füzesi taşır. Bu füzelerin her biri 20.000 ila 100.000 dolar arasında bir maliyete sahip olduğu tahmin ediliyor.
Ancak Gazze veya Batı Şeria’dan ateşlenen roketler ise çok daha basitlerdir. Demir kubbe için önerilen orijinal isimlerden biri Anti-Kassam idi ve Kassam, Hamas tarafından yapılan roketler için kullanılan bir isimdir. Bu füzeler yıllar içinde gelişmiştir fakat tasarım anlamında bir değişime uğramamıştır. Roketler el yapımı imal edilir ve ana bileşen olarak üzerine kaynak yapılmış yüzgeçleri olan bir çelik veya alüminyum bir boruyu kullanır. Bu roketler, suni gübrenin eritilmiş şekerle karıştırılmasıyla yapılan roket yakıtı ile doldurulur. Yine roketin kullandığı başlık ev yapımı patlayıcı bir savaş başlığıdır ve üzerine fünye eklenmiştir.

Hamas Kassam roketi fırlatılmaya hazır
Bir Kassam roketinin güdüm sistemi yoktur ve aynı zamanda ev yapımı basit bir metal fırlatma rampasından ateşlenir. Ancak yukarıda sayılan malzemeler onları engelleyen Tamir füzelerinden çok daha küçük ve sadece birkaç yüz dolara mal oluyor.
Kassam füzelleri genellikle hedefsiz bir şekilde yaylım ateşi olarak fırlatılır. Son derece hesapsız ve sadece hedefin genel yönünde ateşlenebilirler, herhangi bir hedefi vurma şansı da düşüktür. El yapımı savaş başlıkları modern füzelerle kıyaslandığında çok az hasar verir. Etkileri esas olarak düşmanın morali üzerinde oluyor. Füzeler ateşlendiğinde ve alarm çaldığında, insanları işlerini bırakmaya ve barınaklarda saklanmaya zorluyor.
Ayrıca Hamas, mobil olarak ve diğer ithal askeri donanımlardan ateşlenen sınırlı sayıda 122 mm Grad füzelerine de sahiptir.
Demir kubbe, Hamas roketlerinin bugüne kadar ciddi kayıplara neden olmasını önlemede büyük ölçüde başarılı olmuştur. Ancak bahsettiğimiz gibi sistemin zayıf yönleri var; sistem, bir seferde başa çıkabileceği maksimum roket sayısıyla birlikte bir ‘doygunluk noktasına’ sahip. Bu sayı aşılırsa, gelen füzeler savunma sistemini aşabiliyor. IDF, son yaşanan çatışmaların başlamasından bu yana yaklaşık 3000 roketin ateşlendiğini söylüyor.

Ayrıca Tamir füzelerinin arzı sınırlı ve pahalıdır. Oysa Hamas’ın binlerce Kassam ve diğer silahları stokladığı biliniyor. Bazen demir kubbe roketi engellemek için bir rokete karşı iki füze fırlatır. Sistemin önleyici roketleri tükenirse, kayıplar hızla artabilir.
Rand tarafından yapılan 2016 araştırmasına göre, demir kubbenin etkinliği stratejik bir zayıflık bile olabilir. Gelen bilgilere göre, Gazze’deki ölü sayısı en son İsrail hava saldırılarından sonra yaklaşık 150 kişiye ulaştığı ve 1100’den fazla yaralının olduğu bildirildi. Bu sayı İsrail’in kayıplarından çok daha fazla.
Tek başına hava savunma sistemi saldırıları durdurmak için yeterli olmayacak ve sistem başarısız olursa, hükümetin halkını savunamadığı görülürse demir kubbeye olan güven yıkılacaktır ve bunun ciddi sonuçları doğuracağı anlamına geliyor. Bunu engellemek için, roketlerin kaynağını ele geçirmek üzere yapılacak olan bir kara saldırısı da çok sayıda ölüm ve küresel siyasi sonuçlara yol açabilir. Bu kadar iyi bir savunma ile ilgili sorun ise ona çok fazla güvenebilmenizdir.
https://www.bbc.com/news/world-middle-east-20385306
https://www.dw.com/en/israels-iron-dome-proves-successful-against-gaza-rockets/a-57513596
https://www.rafael.co.il/press/
https://www.washingtonpost.com/world/2021/05/11/iron-dome-missile-rockets-gaza/