Türkiye’nin 100. Yılı: Bir Milletin Onurlu Yükselişi

Orduları yıpranan İngiltere, Anadolu ufak ufak da olsa bir isyan olacağının farkında fakat diğer müttefiklerinden çekindiği ve kara ordularının da yıprandığı için Anadolu’yu işgal edecek farklı bir orduya ihtiyaç vardı. Zira ne Fransa’ya ne de İtalya’ya Anadolu’da toprak vermek istemiyordu nitekim buranın nihai hedefi ise Arap coğrafyasındaki petrollerini güvence altında tutmaktaydı. Fransa olası bir rakip olduğu ve İtalya da olası bir rakip olabileceği için herkesin üzerinde mutabık kalacağı bir ordu gerekti.

Bu noktada sahneye Megali İdea ideolojisiyle Yunan’lar çıkmıştı. Anadolu’yu işgal görevini seve seve üstlenirim demişti. İngiltere derhal tüm desteğini Yunanistan’a vermişti. Aslında anlaşmaya göre İzmir vilayeti İtalyaya kalacaktı fakat İngiliz Başbakanı Lord David Lloyd George bir oldu bitti ile Yunanistan’ın İzmir’e çıkmasına zemin hazırlamıştı. Fakat bu tavır ileride ateşlenecek olan Millî Mücadele’de İtalya’nın Ankara ile ılımlı ilişkiler kurmasına ve ufak çaplı da olsa Yunan’a karşı savaşmasına zemin hazırlayacaktı.

Yunanistan, İngiltere’nin desteğiyle Doğu Anadolu’ya ilerledi. Bu ilerleme, Sevr Antlaşması’nda öngörülen sınırları aşarak Türk topraklarını işgal etmeye başladı. Bu durum, Türk Kurtuluş Savaşı’nın daha fazla yayılmasına ve daha fazla direnişe yol açtı. Yunanistan’ın Türk topraklarını işgal etmesi ve Türk milletinin bağımsızlık mücadelesi başlatmasının ardından, Türk Kurtuluş Savaşı hızla yayıldı. Mustafa Kemal Atatürk önderliğindeki Türk ordusu, Yunan işgalini geri püskürtmek için büyük bir direniş gösterdi.

Türkiye’nin 100 yıl önceki yolculuğunun en önemli durağı, 19 Mayıs 1919’da Samsun’a çıkarak Kurtuluş Savaşı’nı başlatan Mustafa Kemal Atatürk’ün tarihi adımıydı. Atatürk, Samsun’da “Ben Samsun’a çıkmakla, bütün ümitlerimi bağladığım milletimi kurtarmak için yola çıkmış oldum.” diyerek Türk milletine ve bağımsızlık mücadelesine olan inancını dile getirdi.

Bu dönemde dünyadaki durumda Türklerin lehine dönmeye başlıyordu. Fransa, Suriye’deki petrol çıkarımlarını korumak için Türkiye’nin güney doğusunu elinde tutmayı hedefliyordu fakat onlar da yorulmuştu bu uzun süren savaştan. Aynı zamanda Almanların tekrar tepelerine binmeleri korkusunu taşıdıkları için Fransız Parlamentosu’na “Almanlar yeniden kapımıza dayandığı sırada biz neden Suriye gibi hiçbir işimize yaramayan yerlerde on binlerce asker besliyoruz?” diye eleştirilerde bulunuluyordu. Nitekim hem bu eleştiriler hem de Adana, Urfa, Antep ve Maraş’ta Millî Mücadele komutanlarının yönlendirmesiyle başarıyla örgütlenen halk sayesinde Fransa’nın direnci kırılmış ve 5 Ekim 1921’de Franklin-Bouillon Anlaşması’nın ardından gerçekleştirmişti. Bu anlaşma, Fransız işgal güçlerinin Türk Kurtuluş Savaşı’na son vererek Türk topraklarından çekilmesini öngörmüştür.  

Öte yandan Rusya’da rejim değişmiş artık Sovyetler Birliği başa gelmiştir. Ankara ile sıcak temasları olmuştur. Fakat Millî Mücadele’nin ilk zaferleri gelmeden önce yapılan silah ticareti aşırı ağır gerçekleşirken Yunanlara karşı kazanılan ilk zaferden sonra bu ticaret hızlanmıştır. Doğu sınırının çizilmesinde Ankara ile ters düşse de antlaşmayı onaylamıştır. İtalya ise kendine vaat edilen yerlerin Yunanistan’a verilmesine tepkili olduğu için Mili Mücadele’de Türklere karşı cephe almamıştır üstelik İtalya girmiş olduğu bölgelerde diğer işgalci devletlerin aksine imarlar, onarımlar yapmış, halkın okumasına, günlük hayatına müdahale etmemiş, Türk- Yunan savaşı İtalyan’ın işgal ettiği sınırlara doğru geri çekilen Türk askerlerini Yunanlara karşı korumuş onlarla ufak çapta çatışmalar yaşamıştır.

Bir dizi olaylar silsilesi sonucunda Türkler bu savaştan galip çıkmıştır.

Kurtuluş Savaşı, Türk milletinin varlığını sürdürme mücadelesinin simgesi haline gelmiştir. İzmir’in kurtuluşu, Sakarya Meydan Muharebesi ve sonunda 29 Ekim 1923 tarihinde Türkiye Cumhuriyeti’nin ilanı, bu zorlu dönemin zaferleridir.