Günümüzde pek çok dünya dilini etkileyen İngilizce (English), geçmişte hangi dilin etkisi altında idi ?? Geçmişten günümüze değişmekte olan İngilizce.
Orta İngilizce döneminin başlangıç ve bitiş tarihleri oldukça tartışmalıdır. Ancak birçok dilbilimci, 1100 yılına gelindiğinde İngilizce’ deki bazı kesin değişimlerin oldukça iyi bir şekilde kurulmuş olduğu konusunda hemfikirdirler. Orta İngilizce ’ye geçiş dönemi olarak görülen 15. Yüzyılın sonunda basılmış olan ilk kitaplarda sıfat (ön ad) kullanımının oldukça iyi olduğu gözlemlenmiştir. Bu dönemde, dilin hemen her alanında önemli birçok değişiklik meydana gelmiştir: fonolojik olarak, anlamsal olarak ve sözlükte, birçok eski (orta) İngilizce kelimenin yeri Fransızcadan ödünç alınan öğelerle değiştirilmişti.
1 Tarihi Geçmiş:
Kral Harold, İngiltere’nin Anglosakson krallarının sonuncusu ve Norman Fethi’nden önceki İngilizce konuşan son kraldı. Harold’un tahtta bulunan Aziz Edward’ın varisi yoktu
ve Aziz Edward ile uzaktan akraba olan Normandiya Dükü William da tahtta hak iddia eden birkaç kişiden biriydi. William, Harold’ın tacına sahip olmak için ona meydan okudu ve ünlü Hastings savaşında yenerek 1066’da İngiltere tahtına çıktı. Norman Fethi’nden neredeyse 300 yıl sonra, Fransızca İngiltere’deki yönetici sınıfının diliydi. Ancak, ülkede halkın çoğunluğunun İngilizce bilmediği hiçbir dönem olmamıştı.
Gerçekten de fetihlerden sonraki iki yüzyıl boyunca, İngiltere kralları kendi halkının dilini konuşamadılar. William, Anglo-Norman’ı sosyal sınıfta yükselmeye çalışan tüm insanların dili haline getiren kilise, mahkeme ve yönetimdeki vatandaşlarına tüm yetkileri verdi, köylüler ise İngilizce konuşmaya devam etti. Sonunda, orta sınıflar iki dilli hale geldi, köylülerle İngilizce ve yönetici sınıflarla Fransızca konuştular.
Norman Fethi, önceki İskandinavca konuşan Vikinglerin istilasına benzer şekilde, İngilizce sözlükte değişikliklerle sonuçlandı. Çok sayıda Fransızca kelime nihayetinde İngilizce kelime dağarcığının bir parçası olacaktı ve bunların çoğu İngilizce kelimelerin yerini aldı. Bu değişikliklerden birkaç örnek şöyledir: Eski İngilizcede burhsittende man, Modern İngilizcede citeseyn ‘citizen’ ve Eski İngilizcede mildheortness, Modern İngilizcede mercy.
2. NORMAN FRANSIZCASINDAN GEÇEN YABANCI KELİMELER:
Fransızcanın İngilizce üzerindeki etkisi Norman Fethi’nden yaklaşık 100 yıl önce başlamıştı, ancak o dönemde İngilizce’ ye sadece birkaç Fransızca yabancı kelime geçmişti. İngiltere ve Fransa’nın o dönemde ekonomik ve dini ilişkileri vardı. Fransızcadan geçen en eski yabancı kelimelerden bazılarının kale(castle) (1066), hokkabaz(juggler), hapishane(prison) (1076) ve hizmet(service) oldukları düşünülür.
Norman Fethi, Fransızcayı İngiltere’deki resmi sınıfın dili haline getirdi. Bu nedenle, hükümet ve yönetimle ilgili birçok kelimenin Fransız kökenli olması şaşırtıcı değildir. Örneğin, Modern İngilizcede amynistre ile government (hükümet) kelimeleri aynıdır. Diğer bazı kelimeler ise şöyledir: attorney (avukat), chancellor (şansölye), country (ülke), court (mahkeme) ve crime (suç). Ayrıca, king (kral), queen (kraliçe), earl (kont), lord (lord) ve lady (leydi) hariç İngiliz asalet unvanları- yani prince (prens), duke (dük), marquess (marquess), viscount (vikont), baron (baron) ve bunların kadınsı eşdeğerleri- İngiltere’nin Norman Fransız egemen sınıfının elinde olduğu dönemden kalmadır. Askeri olarak orduda kullanılan captain (yüzbaşı), corporal (onbaşı), lieutenant (teğmen), sergeant (çavuş) ve soldier (asker) hepsi Fransız kökenlidir.
Norman Fethi, Fransızcayı İngiltere’deki resmi sınıfın dili haline getirdi. Bu nedenle, hükümet ve yönetimle ilgili birçok kelimenin Fransız kökenli olması şaşırtıcı değildir. Örneğin, Modern İngilizcede amynistre ile government (hükümet) kelimeleri aynıdır. Diğer bazı kelimeler ise şöyledir: attorney (avukat), chancellor (şansölye), country (ülke), court (mahkeme) ve crime (suç). Ayrıca, king (kral), queen (kraliçe), earl (kont), lord (lord) ve lady (leydi) hariç İngiliz asalet unvanları- yani prince (prens), duke (dük), marquess (marquess), viscount (vikont), baron (baron) ve bunların kadınsı eşdeğerleri- İngiltere’nin Norman Fransız egemen sınıfının elinde olduğu dönemden kalmadır. Askeri olarak orduda kullanılan captain (yüzbaşı), corporal (onbaşı), lieutenant (teğmen), sergeant (çavuş) ve soldier (asker) hepsi Fransız kökenlidir.
Alman dilbilimci Scheler (52), on altıncı yüzyıla kadar Fransızca’ dan geçen yabancı kelimelerin sayısını belirlemeye çalıştı. Sonuçlar, yabancı kelime geçişlerinin iki aşamada gerçekleşmesi nedeniyle çok ilginçti: 1200 yılına kadar yabancı kelimeler azdı, sadece (0,9%)2 oranındaydı, ancak daha sonra büyük bir artış tespit edildi 1400 yılına kadar ise %49,4 oranına ulaşmıştı. Bu iki aşama, yabancı kelimelerin kökenleri ile de ayırt edilebilir.
Markus’a göre, 1200’den önceki bu kelimeler Norman kökenlidir, daha sonra Orta Fransızca olarak da tanımlanabilir. Bu değişiklik, Güney Fransa ile siyasi olduğu kadar kişisel ilişkileri de olan ve dahası İngiltere’nin 1204’te Kral John tarafından Normandiya’nın kaybedilmesi nedeniyle Fransa ile önemli bir bağı ortadan kaldıran Henry II (1154-1189) ile ilgili olduğu da söylenebilir.
İki aşama, anlamsal alanlarıyla da ayırt edilebilir. Norman kökenli birçok kelime Norman işgalcilerinin dünyasını, yani ordu ve hukuku tasvir ederken, ikinci aşama İngilizce sözlüğüne Özellikle Paris ve çevresinden, Orta Fransızca’dan çok daha geniş bir kelime yelpazesi sağladı.
Genel olarak bakıldığında 10.000’den fazla Fransızca kelime İngilizce’ ye girdi, bunların çoğu hükümet, hukuk, sanat, edebiyat, gıda ve yaşamın diğer birçok yönüyle ilişkili kelimelerdi. Bu kelimelerin yaklaşık dörtte üçü hala kullanılmaktadır ve doğrudan veya dolaylı olarak Fransızcadan türetilen kelimeler artık İngilizce kelime dağarcığının üçte birinden fazlasını oluşturmaktadır. Aslında İngilizce konuşanlar, dili öğrenmeye başlamadan önce bile yaklaşık 15.000 Fransızca kelime biliyorlar.
İngilizcede kullanılan Fransızca kökenli kelimelerin çoğu anadili İngilizce olanların bildiği kelimelerdir ve bazı durumlarda benzer anlamlara sahip Latince ve Yunanca kökenli kelimeler de vardır. A king (bir kral) Eski İngilizce’ de cyning’den, kraliyet (Fransızcada roial) ve regal (Latincede regalis’ten) gelmektedir. Bazı durumlarda aynı veya benzer anlamlara sahip kelimeler farklı zamanlarda hem Norman Fransızcası hem de Paris Fransızcasından geçmiştir. Örneğin warden (müdür) Norman Fransızcasından, guardian (koruyucu) ise Paris Fransızcasından gelmektedir.
