Çernobil nükleer enerji santralinde yaşanan felaketin üzerinden 20 sene geçti ancak yaşanılması muhtemel başka felaket her zaman bekleniyor. Geçtiğimiz yıllarda, mühendisler enkazın yeni güvenli bir yapıyla kapatılma işlemini (NCS) tamamladılar. Ancak yeni yapının, yüksek oranda radyoaktif ve nükleer atıklarla dolu bölgeyi dengelemesi gerekiyordu. Son günlerde 4.reaktörü (patlayan reaktör binası) tıpkı bir lahit gibi kaplayan yapıdan endişe verici sinyaller ortaya çıktı. Bu durum kalıntıların hala ısınabileceğini ve radyasyonun da çevreye sızabileceği göstermektedir.
Birleşmiş Milletlerin sunduğu raporda, SSCB’nin önemli bir test sırasında yaşanan kontrolsüz güç yüzünden patlama esnasında yaşanan erimeyle birlikte 50 kişinin öldüğünü yayınladı. Ancak takip eden patlamalarla birlikte, Avrupa çapında atmosfere radyoaktif serpinti yayıldı. Türkiye’nin kuzey kısımları ve Karadeniz bölgesi de bu durumdan etkilenmiş ve o yıllarda Karadeniz bölgesindeki kanser oranı 4 kat artış göstermiştir. BM daha sonra Çernobil’in radyoaktif serpintisine maruz kalan yaklaşık 4.000 kadar insanın öldüğünü hesapladı.
Ukrayna’nın Nükleer Santrallerin Güvenlik Sorunları (ISPNPP) şu anda Çernobil’i güvence altına almaktan sorumludur. Organizasyon, reaktörün mevcut kalıntılarını nihai söküm için sabit tutmak ve aynı zamanda siteyi kuru tutmak amacıyla 2010 yılında muazzam kemer şeklindeki NCS inşasına başladı (yukarıdaki görsel). Erimeden ve ilk enkaz kaldırma olaylarından bu yana, mühendisler binaya sızan yağmur suyunun başka bir nükleer olaya neden olabileceğinden endişe duyuyorlar. Ancak başkalarına göre, kuru tutmak daha da kötü olabilir.
Çernobil’deki ve daha yakın zamanda Japonya’nın Fukushima Kazasındaki erimeler, kaçak bir zincir reaksiyonunun sonucudur. Uranyum yakıt çekirdekleri ayrıldıkça, diğer uranyum atomlarına çarpan nötronları serbest bırakırlar ve bu da onların bölünmesine neden olur. 4.Reaktör’ün altındaki 305/2 olarak bilinen oda şimdi yarı sıvı halde ve tonlarca nükleer malzeme içeren bir fıçı gibi. Ekip, reaktörün orijinal yakıtının yarısının hala 305/2 içinde kilitli olduğunu tahmin ediyor, bu yüzden nötron seviyelerinin son dört yılda iki katına çıktığı yeni bir haber değil.
Felaketten birkaç ay sonra 4.Reaktör.
Hiç kimse nükleer aktivitenin bu artışının nasıl sonuçlanacağından emin değil. Çernobil’de ulaşılmak istenen nihai amaç ise, tüm nükleer yakıtı çıkarmak ve jeolojik bir depoda saklamaktır. ISPNPP, bunu planı gerçekleştirmek için Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası ile birlikte çalışıyor.
İleride nükleer bir sızıntı olabileceğini tahmin eden uzmanlar, bunun yaşanmaması için tüm önemlemlerin alınması gerektiği uyarısında bulunuyorlar.
