Sefalet tablosunun Rojas’ın hayatını yansıttığını kim bilebilirdi ki
Venezüellalı Cristobal Rojas, 1858 yılında sağlık alanını meslek edinmiş bir ailenin çocuğu olarak dünyaya geldi. İspanyolca adıyla La Miseria olarak da bilinen ve bugünlerde Venezuella’ da Caracas Ulusal Sanat Galerisi’ nde bulunan Sefalet (ızdırap), 1886’da onun elinden çıktı. Bu eserde vurgulanan acıyı ve ızdırabı anlayabilmek için Rojas’ın çocukluğunu bilmek önemlidir. Rojas doğduktan br yıl sonra Venezuella, beş yıllık sivil savaş olarak da bilinen (1859-1863) Federal savaşa şahit oldu. Sivil savaşta binlerce insan ya açlıktan ya da hastalıktan yitip gitti. 1900′ ler boyunca, Tüberküloz – diğer bir adıyla verem- bir orman yangını misali yayıldı ve kelimenin tam anlamıyla kurbanlarını içten dışa bir kurt gibi kemirdi. İnsanlar bir deri bir kemik kaldı, kan kustu ve en nihayetinde birçoğu yenik düştü. Rojas 13 yaşındayken babasını kaybetti ve 21 yaşındayken de yaşadığı yer yıkıcı bir depremle yerle bir oldu. Bu kabus gibi olaylar ruhunda bir mühür gibi korundu ve daha sonra sanat eserlerine yansıdı. Sefalet o dönemin Venezüellalı ya da Latin ailelerine odaklandığı birkaç resminden biridir. Kadın ölü, teni donuk maviye dönmüş. Başucundaki adamın ifadesinden şok, hissizlik, çaresizlik ve öfke okunuyor. Alışması zaman alacak bir ıssızlık halinde. Odanın virane ve yoksulluk içindeki hali de sefaletlerine ekleniyor. Bu sahnenin ilham kaynağı Rojas’ın komşusunun karısı tüberkülozdan ölürken deneyimlediği kişisel tecrübesi olabilir, muhtemelen ilaçları karşılayamıyordu.
Rojas 1888′ de, İlk ve Son Ayini resmetti. Yine bu tablo da, o dönem Venezuella’ da yaşayan insanların sefil şartlarının kanıtı niteliğindedir. Küçük kız o kadar hasta ve solgun ki belki de bu onun ilk ve son ayini. Rojas, Sefalet’i tuval üzerine işledikten dört yıl sonra tüberkülozdan ölmüştür. Kendi tablosunun ve kaderinin aynı çizgide gideceğini kim bilebilirdi. Bu tabloyu okumaya çalışırken aklımdan geçen şey bir hayli ironik. Venezüella’ daki kriz hala aynı durumda hatta daha kötü halde. 2019′ un Martında yayınlanan BM raporuna göre Venezüellalıların %94′ ünün yoksulluk içinde yaşadığı ve 2021 yılına kadar Venezüellalıların neredeyse yüzde yirmisinin (5.4 milyon insanın) ülkelerini terk ettiği tahmin ediliyor.
