Bu yazımı ne yazacağımı unuttuğum için yazıyorum. Çünkü aklımda farklı bir konu vardı ve ne hakkında olduğunu unuttum. Sonrasında şu soru aklıma geldi; “Neden bir şeyleri sürekli unutuyoruz?” Çok güzel bir soru değil mi? Eminim aklımdaki o sorudan daha havalıdır! Hadi anlatmaya başlayayım. Yazıya başlamadan önce dün ne yediğinizi hatırlamayı bırakabilirsiniz.
Bozulma (Decay) Teorisi
Halihazırda uzun süreli veya kısa süreli hafızamızda bulunan bilgilerin birden veya zaman içinde kaybolması hakkında birçok teori ortaya atılmıştır. “Decay Theory” adı verilen bozulma teorisi de bunlardan biridir. Bozulma teorisine göre bilgiler depolandıkça zaman içinde tekrar edilmeyen veya belirli bir süre boyunca üzerinde hatırlama eylemi gerçekleştirmediğimiz bilgiler solup gidiyor. Hatta beyin, zaman içinde hatırlanmayan anıların belirli kısımlarını hiç kalmayana dek kısaltabiliyor. Belirli bir anıyı kesik kesik hatırlamamızın sebebi olarak düşünebilirsiniz.
Karışma (Interference) Teorisi
Bazen anılarımız birbirleriyle çatışabiliyor ve bu yüzden bazı anıları hatırlamakta zorlanabiliyoruz, bazen o kadar karışıyor ki hiçbir türlü hatırlayamıyoruz. Öyle ki, birbirine yakın anılar beynimizde birbirine giriyor ve hatırlaması pek bir zor olabiliyor. Bu tür unutmanın iki alt türü var;
İleriye Dönük (Proactive) Karışma
Eski bir anımız yeni eklenen bir anıya öyle bir karışıyor ki her hatırlamak istediğimizde eski anımız aklımıza geliyor.
Geriye Dönük (Retroactive) Karışma
Bu da isminden de anlaşılacağı gibi yukarıdakinin tam tersi. Yeni eklenen bir anımız eski anımızı hatırlamayı fazlasıyla zorlaştırıyor.”
Hafızaya almada yapılan yanlışlıklar
Uzun vadeli hafızamıza almak istediğimiz bilgileri kendi isteğimizle veya farkında olmadan tamamen kodlayamamamız da bazı bilgileri kesik kesik, yanlış veya neredeyse hiç hatırlayamamamıza neden olabiliyor. Pokémon’da Pikachu’nun kuyruğunda siyah renk nerede sorusu sorulduğunda siyah bir renk olduğunu biliyoruz fakat tam olarak hangi konumda olduğunu bilemeyebiliyoruz çünkü buna çok da dikkat etmemiş oluyoruz. Ayrıca, beyin bazı detayları geride bırakıp içeriğin önemli kısımlarını da depolayabiliyor ve bu da sebeplerden biri olabiliyor.
Bir şeyleri unutmakta dış faktörlerin etkisi
Sadece doğal olarak değil, aynı zamanda kendi elimizle de bir şeyleri unutmaya yol açabiliyoruz. Alkol, depresyon, uykusuzluk, belli başlı ilaçlar ve stres de unutkanlığa sebep olan etkenler arasındadır. Bunlar tabii ki de doğrudan değil dolaylı olarak unutkanlığa yol açabiliyorlar.
Yardımcı olabileceğini düşünerek eklediğim bu videoyu da izlemenizi öneririm.
Unutkanlığa sebep olan Alzheimer hastalığı gibi etkenleri daha çok sağlıklı insanlarda oluşan unutkanlıkları anlatmak için listeye almadım, fakat. Umarım okuyan herkes için yararlı bir yazı olmuştur. Bu tür aklımıza takılan sorulara cevap verdiğim bu serimin devamını getirmek istiyorum umarım yararlı ve eğlenceli bir okuma deneyimi sunuyorumdur 😀 Yorumlarda bunu belirtebilirseniz çok mutlu olurum. Şimdilik sağlıkla ve sevgiyle kalın efenim.
